ODZWIERCIEDLENIE INDYWIDUALNYCH POZYTYWNYCH CECH KOBIET W POLSKICH I UKRAIŃSKICH PAREMIACH

Анотація

W artykule przeprowadzono analizę porównawczą sposobów i środków werbalizacji indywidualnych pozytywnych cech przedstawicielek płci żeńskiej na materiale polskich i ukraińskich przysłów i powiedzeń. Ustalono ilościowe proporcje między paremiami, które charakteryzują indywidualne pozytywne i negatywne cechy charakteru kobiet. Poprzez pryzmat jednostek paremiologicznych ukazano poglądy na idealną przedstawicielkę płci żeńskiej w tradycyjnej kulturze polskiej i ukraińskiej. Z rezultatów badań frazeologiczno-paremiologicznego materiału porównywanych języków wynika, że indywidualne pozytywne charakterystyki kobiet obejmują: pracowitość i gospodarność; cnotliwość i wierność; pokorę, skromność, oszczędność; troskliwość i empatię; przyjazność, dobry charakter, gościnność; umiejętność kochania; mądrość; opiekę nad dziećmi i przywiązanie do domu; mocne zdrowie; małomówność; religijność, szczodrość. Pracowitość i gospodarność, podkreślające rolę kobiety jako strażniczki domowego ogniska, zostały określone jako dominujące indywidualne pozytywne cechy kobiety w kulturze polskiej i ukraińskiej. Do kolejnej pod względem liczebności reprezentowanej grupy tematycznej paremii, pozytywnie pozycjonujących kobiety, zaliczono polskie i ukraińskie przysłowia i powiedzenia oznaczające kobiecą cnotliwość i wierność. Kobieca troskliwość, emocjonalność i zdolność do empatii również zostały ukazane jako znaczące cechy kobiece, co znalazło odzwierciedlenie w materiale frazeologiczno-paremiologicznym obu porównywanych języków. Paremie, pozytywnie charakteryzujące zdolności umysłowe poszczególnych przedstawicielek płci żeńskiej, świadczą o uznaniu intelektualnych kompetencji kobiet w tradycyjnym społeczeństwie polskim i ukraińskim. Ustalono, iż polskie przysłowia i powiedzenia w większym stopniu akcentują cnotliwość, wierność, uległość i skromność kobiet, odzwierciedlając bardziej konserwatywne wartości, natomiast w ukraińskich paremiach podkreślane są troskliwość, empatia, gościnność i szczodrość przedstawicielek płci żeńskiej, co pozwala mówić o otwartym i emocjonalnym obrazie kobiety w kulturze ukraińskiej.