ПОЕМА ПОЛЬСЬКОГО ПОЕТА АНТОНІ МАЛЬЧЕВСЬКОГО «МАРІЯ. ПОВІСТЬ УКРАЇНСЬКА» (1825 Р.): СПРОБА СИМВОЛІКО-АЛЕГОРИЧНОЇ ІНТЕРПРЕТАЦІЇ
Ключові слова:
Річ Посполита, тарговицька зрада, поділи Польщі, романтизм, магнетизмАнотація
Антоні Мальчевскому, поету родом з Волині, у своєму єдиному творі – поемі «Марія. Повість Українська» (1825 р.) вдалось представити історію Польщі у історико-містичній перспективі, де минуле і сучасне, мертве і живе, реальне і потойбічне, конкретне і метафоричне, людське і демонічне переплетені між собою, утворюючи синтетичний образ Речі Посполитої такої ємності і глибини, які дозволяють не тільки збагнути причини її загибелі, але і знайти підстави для віри у її майбутнє відродження.
Посилання
Ujejski J. Komentarz // Malczewski A. Maria. Powieść ukraińska / A. Malczewski / Wyd. i red. Józef Ujejski. – Kraków: Druk W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, nakł. Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1925. – 62 s. – Режим доступу: http://wolnelektury.pl/media/book/pdf/maria-powiesc-ukrainska.pdf – S. 42–61. 2. Malczewski A. Maria. Powieść ukraińska / A. Malczewski / Wyd. i red. Józef Ujejski. – Kraków: Dr. Wł. Anczyca i Spółki, nakł. Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1925. – 62 s. – Режим доступу: http://wolnelektury.pl/media/book/pdf/maria-powiesc- ukrainska.pdf/ 3. Brückner A. Dzieje literatury polskiej w zarysie / A. Brückner. – Warszawa: Nakład Geberthnera i Wolffa, Kraków – G. Geberthner i spółka, 1908. – T.2. – 499 s. 4. Nicpoń H. Podkarpacie i Bieszczady – wielka historia i literatura, czyli raj dla literatów // H. Nicpoń – Режим доступу: http://www.henryknicpon.pl/kultura/203-podkarpacie- i-bieszczady-wielka-historia-i-literatura-czyli-raj-dla-literatow. 5. Dowgiałło-Zawisza I. Komorowscy herbu Korczak / I. Dowgiałło-Zawisza // Wiadomości polskie. Pismo Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej. – Krasnodar: Polskie Centrum Narodowo-Kulturalne «Jedność». – 2010. – № 4(29). – S. 8–9. – Режим доступу: http://www.pbc.uw.edu.pl/395/1/Wiad_Pol_29.pdf. 6. Chmielowski P. Historya literatury polskiej / Piotr Chmielowski / Przedm. B. Chlebowski. – Warszawa: Druk. «Biblioteki dzieł wyborowych», 1899. – T.3. – 234 s. 7. Bażenowa S.J. Przedstawiciel «Ukraińskiej Szkoły» w literaturze polskiej A. Malczewski i Wołyń / S.J. Bażenowa // Mozaika Berdyczowska: Polski informator Żytomierza i Berdyczowa. Charytatywne kulturalno-oświatowe pismo. Dwumiesięcznik. – 2012. – № 3(104). – Режим доступу: http://mozberd.com.ua/?page=article&article=124. 8. «Maria» i Antoni Malczewski. Kompendium źródłowe / Halina Gacowa / Oprac. Halina Gacowa, przedm. J. Maciejewski / J. Maciejewski. – Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, w-wo PAN, 1974. – 416 s. 9. Oleksowicz B. Antoni Malczewski / B. Oleksowicz // Wirtualna biblioteka literatury polskiej – Режим доступу: http://literat.ug.edu.pl/autors/malcz.htm. 10. Ujejski J. Wstęp // Malczewski A. Maria. Powieść ukraińska /A.Malczewski / Wyd. i red. Józef Ujejski. – Wyd. 2-e, przejrz. – Kraków: Druk W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, nakł. Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1925. – S. I–LIV (Bibljoteka Narodowa. – Serja I. – №46). 11. Syga T. O «Marii Malczewskiego» / T. Syga // Stolica: warszawski tygodnik ilustrowany. – R. 29. – 1974. – № 32(11. VIII). – S. 13. 12. Mosbach A. Wspomnienie o Antonim Malczewskim / A.Mosbach // Malczewski A. Marja. Powieść ukraińska / Antoni Malczewski. – Wrocław: Nakł. Z. Schlettera, 1855. – 68 s. – S. III–VI. 13. Korbut G. Literatura polska od początków do wojny światowej / G. Korbut. – Wyd. 2-e, powiększone. – T.3: od roku 1820 do roku 1863. – Warszawa: Skład Główny w kasie im. Mianowskiego, pałac Staszica, 1930. – 607 s. 14. Шама О. І. Поема польського поета Вікентія Пола «Мохорт» і її значення у формуванні поняття «Креси» / О. Шама // Наукові записки Тернопільського національного педагогічного університету ім. В. Гнатюка. Серія: Історія / За заг. ред. І.С. Зуляка. – Тернопіль: В-во ТНПУ ім. В. Гнатюка, 2014. – Вип.1. – Ч. 2. – С. 173–180. 15. Сосновська Д. Віщування Вернигори / Д. Сосновська // Всесвіт. Журнал іноземної літератури. – 1994. – № 9. – С. 169–178. 16. Оконь В. Романтичний образ України в польському мистецтві ХIХ століття / В.Оконь //Всесвіт. Журнал іноземної літератури. – 1994. – № 9. – С. 160–168. 17. Gacowa H. Posłowie /H.Gacowa // Malczeski A. Marja. Powieść ukraińska / Antoni Malczeski. – Warszawa: Druk. N. Glücksberga, księgarza i typografa Królew. Uniwer., 1825. – 96 s. + 9 s. (posł.) [Reprodukcja pierwodruku. – Wrocław: Ossolineum, w-wo Zakł. Narodow. im. Ossolińskich, 1981.]. 18. Bielowski A. Żywot Antoniego Malczewskiego / A. Bielowski // Antoni Malczewski, jego żywot i pisma / Wyd. August Bielowski. – Lwów, Stanisławów i Tarnów: Nakł. Jana Malakowskiego, 1843. – 156 s. 19. Jankowski J. Nieromantyczni romantycy / J. Jankowski. – Wrocław: W-wo Toporzeł, 1997. – Режим доступу: http://toporzel.republika.pl/teksty/romant.html#Spis_tr. 20. Malczeski A. Marja. Powieść ukraińska /A.Malczeski. – Warszawa: Druk. N. Glücksberga, księgarza i typografa Królew. Uniwer., 1825. – 96 s.+9 s. (posł.) [Reprodukcja pierwodruku. – Wrocław: Ossolineum, w-wo Zakł. Narodow. im. Ossolińskich, 1981]. 21. Костомаров Н. И. Мазепа / Н. Костомаров. – М.: Республика, 1992. – 335 с. 22. Lange A. Malczewski. Poemat dramatyczny / A. Lange / Lange A. Ostatni zbór poezyi. – Cz.3: Malczewski i kilka erotyków / Red. i pszyp. A. Toma. – Warszawa: Wyd. J. Mortkowicz, druk. Nauk. Tow. Wydaw., 1931. – 139 s. 23. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich / Pod red. Sulimierskiego F., Chlebowskiego B., Walewskiego W. – Warszawa: Nakł. Walewskiego W., Druk «Wieku» Nowy-Świat № 59, 1880–1914. – T. 12. – 1892. – 960 s. 24. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich / Pod red. Sulimierskiego F., Chlebowskiego B., Walewskiego W. – Warszawa: Nakł. Walewskiego W., Druk «Wieku» Nowy-Świat №59, 1880–1914. – T.15, Cz. 1. – 1900. – 640 s. 25. Malczewski A. O, jak przykro... / A. Malczewski // Nowe Ateny. – Режим доступу: http://amused.github.io/2013/11/malczewski- zapomnianywiersz.html. 26. Грабович Г. До історії української літератури: Дослідження, есе, полеміка / Г. Грабович. – К.: Основи, 1997. – 604 с. – Режим доступу: http://litopys.org.ua/hrabo/hr07.htm. 27. Сеніна Т. Антоній Мальчевський. Слідами основоположника «української школи» в польській літературі до його помешкання в Кременці (2009 р.) / Т. Сеніна. – Режим доступу: http://mjsk.te.ua/ru/dyeyatelnost/35. 28. [Beauplan]. Ciekawe opisanie Ukrainy Polskiey i rzeki Dniepru od Kijowa, aż do mieysca gdzie rzeka ta wrzuca się w morze / Przez P. Beauplan, Inżyniera w służbie Królów Polskich, Zygm. III. Wladys. IV. Jana Kazimierza / Guillaume Le Vasseur de Beauplan // [Niemcewicz J.U.] Zbiór pamiętników historycznych о dawnej Polszcze z rękopismów, tudzież dziel w rożnych językach о Polszcze wydanych oraz z listami oryginalnemi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym [...] / Julian Niemcewicz. – Warszawa: Druk. N. Glücksberga, księgarza i typografa Królew. Uniwersytetu, 1822. – Т.3. – [496 s.]. – S. 336–404. 29. Баженова С. Е. Проблеми історії та культури України в історико- краєзнавчих і художніх творах представників «української школи» в польській літературі 1820–1890-х років: автореф. дис. докт. іст. наук 07.00.01 «Історія України» / С. Е .Баженова. – Чернівці: Чернівецький нац. унів. ім. Ю. Федьковича, 2009. – 35 с. 30. Гілевич І. Радехівщина / І. Гілевич // Львівська газета. – 25 квітня 2013. – Режим доступу: http://www.gazeta.lviv.ua/article/10428. 31. Ujejski J. Antoni Malczewski (poeta i poemat) / J. Ujejski. – Warszawa: Nakł. księgarni Trzaska Evert i Michalski, 1921. – 488 s. 32. Kordalska H. Romantyczne przeczucie filmowości / H. Kordalska // Kino. – 1980. – № 173. – S. 22–24. – Режим доступу: http://www.akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/romantyczne-przeczucie-filmowosci/145. 33. Wójcicki K.Wł. Cmentarz Powązkowski pod Warszawą / K.Wł. Wójcicki / Ryc. A. Matuszkiewicza. – Warszawa: W druk. S. Orgelbranda, 1855. – T.1. – 261 s. 34. Antoni Malczewski, jego żywot i pisma / A. Malczewski / Wyd. August Bielowski. – Lwów, Stanisławów i Tarnów: Nakł. J. Malakowskiego, 1843. – 171 s. 35. Chrząszczewski A. Pamiętnik oficjalisty Potockich z Tulczyna /A.Chrząszczewski / Wyd., wstęp. i koment. Piechowski J. – Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakł. nar. im. Ossolińskich, w-wo PAN, 1976. – 239 s. 36. Kraszewski J.I. Starościna bełzka (Gertruda z hr. Komorowskich hr. Potocka). Opowiadanie historyczne (1770–1774) / J. I. Kraszewski – Warszawa: Nakł. i dr. S. Ordelbranda, księgarza i typografa, 1858. – T.1. – 255 s. 37. Kraszewski J.I. Starościna bełzka (Gertruda z hr. Komorowskich hr. Potocka). Opowiadanie historyczne (1770–1774) / J. I. Kraszewski – Warszawa: Nakł. i dr. S. Ordelbranda, księgarza i typografa, 1858. – T.2. – 316 s. 38. Kraszewski J.I. Starościna bełzka (Gertruda z hr. Komorowskich hr. Potocka). Opowiadanie historyczne (1770–1774) /J.I.Kraszewski // Kraszewski J.I. Wybór pism. Wydanie jubileuszowe. – Warszawa: Druk J. Ungra, 1879. – T.14. – 334 s. 39. Piechowski J. Wstęp / J. Piechowski // Chrząszczewski A. Pamiętnik oficjalisty Potockich z Tulczyna / Antoni Chrząszczewski / Wyd., wstęp. i koment. Piechowski J. – Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakł. nar. im. Ossolińskich, w-wo PAN, 1976. – S. 5–31. 40. Andrzejowski A. Ramoty starego Detiuka o Wołyniu / A. Andrzejowski / Wyd. i przedm. Fr. Rawita Gawroński. – Wilno: Księg. stowarz. nauczycielstwa polskiego, 1921. – T.1. – 269 s. 41. Siemieński L. Portrety literackie / L. Siemieński. – Poznań: Nakł. J.K. Żupańskiego, 1875. – T.4. – 393 s. 42. Ruszczyńska M. Ziewonia: romantyczna grupa literacka / M. Ruszczyńska. – Zielona Góra: Wydawn. Uniw. Zielonogórskiego, 2002. – 223 s. 43. Мифы народов мира. Энциклопедия: В 2 Т. / Гл. ред. С. А. Токарев. – М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. – Т.1. – 672 с. 44. Niedzielski G. Dziewanna – pani lasów i gajów / G.Niedzielski. – Режим доступу: http://www.bogowiepolscy.net/gfx/file/Dziewanna-Diana-Artemida.pdf. 45. Гельмольд. Славянская хроника / Гельмольд / Пер. с лат. Л.В. Разумовской; Отв. ред. В.Д. Королюк. – М.: Изд-во АН СССР, 1963. – 300 с. [Памятники средневековой истории народов Центральной и Восточной Европы]. 46. Ziewonia. Rok drugi / Staraniem i nakładem W.I. / Wyd. powtórne, pomnożone. – Strasburg: W tlóczni G. Silbermanna, 1839. – 312 s. 47. Czernecki J. Mały król na Rusi i jego stolica Krystynopol. Z pamiętnika klasztornego (1766–1787) i z innych źródeł zebr. i zest. Jan Czernecki / J. Czernecki. – Kraków: Księgarnia J. Czerneckiego, 1939. – 501 s. 48. Malczewski A. Marja. Powieść ukraińska / A.Malczewski. – Wrocław: Nakł. Z. Schlettera, 1855. – 68 s. 49. Оссовская М. Рыцарь и буржуа: Исследования по истории морали / М. Оссовская/ Пер. с польск. / Общ. ред. А.А. Гусейнов; Вступ. ст. А. А. Гусейнова и К.А. Шварцман. – М.: Прогресс, 1987. – 528 с. 50. Goszczyński S. Zamek kaniowski / S. Goszczyński. – Kraków: Wyd-wo «Zielona Sowa», 2004. – 62 s. – Режим доступу: http://wolnelektury.pl/media/book/pdf/zamek-kaniowski.pdf. 51. Malczewski A. Maria. Powieść ukraińska /A.Malczewski / Wyd. i red. Józef Ujejski. – Wyd. 2-e, przejrz. – Kraków: Druk W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, nakł. Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1925. – S. I–LIV [Bibljoteka Narodowa. – Serja I. – №46]. 52. Goszczyński S. Zamek kaniowski // Pisma Seweryna Goszczyńskiego. – T.1. Zamek kaniowski. Poezyje liryczne / S. Goszczyński. – Lwów: Nakładem F. Pillera i Spółki, 1839. – S. 4–120. 53. Дейвіс Н. Боже ігрище: історія Польщі / Н. Дейвіс / Пер. з англ. П. Таращук. – Київ: В-цтво «Основи», 2008. – 1080 с. 54. Linde M.S.B. Słownik języka polskiego / M. S. B. Linde: W 4 T. – Warszawa: «u Autora i Drukarni Xięży Piiarów», 1814. – T.4. – 1080 s. 55. Linde M.S.B. Słownik języka polskiego / M.S.B. Linde: W 4 T. – Warszawa: «u Autora», 1808. – T.1, Cz.2. – 1322 s. 56. Pol W. Mohort. Rapsod rycerski z podania / Wincenty Pol // Pol W. Mohort / Wst. i ob. prof. dr. A. Łucki. – Wyd. 2-e, prz. – Kraków: Nakł. Krakowskiej sp. wyd., 1925. – 145 s. 57. Najświętsza Maryja Panna Królowa Polski. – Режим доступу: http://pl.wikipedia.org/wiki/Naj %C5 %9Bwi %C4 %99tsza_Maryja_Panna_Kr %C3 %B3lowa_Polski. 58. Вазари Д. Жизнеописания наиболее знаменитых живописцев, ваятелей и зодчих / Д. Вазари / Пер. с итал. А.Г. Габричевского и А.И. Венедиктова. – М.: «Изд-во Альфа-Книга», 2008. – 1278 с. [Полное издание в одном томе]. 59. Гёте И.В. Из Итальянского путешествия / Пер. Н. Ман // Гёте Иоганн Вольфганг. Собр. соч.: В 10 Т. – Т.9: Воспоминания и встречи / Пер. с нем. / Под общ. ред. А.Аникста и Н. Вильмонта. Коммент. Н. Вильмонта. – М.: «Худож. лит.», 1980. – 495 с. 60. Майкапар А. О музыкальной эрудиции Рафаэля / Александр Майкапар. – Режим доступу: http://www.maykapar.ru/articles/rafael.shtml. 61. Лосев А.Ф. Эстетика Возрождения / Лосев Алексей Федорович. – М.: «Мысль», 1978. – 623 с. 62. Dzikobycie. – Режим доступу: http://dzikobycie.blox.pl/2006/11/Maria-Malczewskiego.html. 63. Иосиф Флавий. Иудейская война /Иосиф Флавий (Йосеф, сын Маттитьяху) / Пер. с древнегреч. М. Финкельберг и А. Вдовиченко; под общ. ред. А. Ковельмана / Аркадий Ковельман. – Москва-Иерусалим: «Мосты культуры»-«Гешарим», 2008. – 522 с. 64. Дюркгайм Е. Самогубство: Соціол. дослідж. / Е. Дюркгайм / Пер. з фр. Л. Кононович / Кононович Леонід. – К.: Основи, 1998. – 519 с. 65. Król K., Nitowski J. Historya literatury polskiej. Epoka nowsza / K. Król, J. Nitowski. – Wyd. 4-e. – Kijów: Nakładem rady zjazdów polskich organizacji pomocy ofiarom wojny w Moskwie, 1916. – 211 s. 66. Targowica znaczy zdrada (27.04.2012). – Режим доступу: http://www.polskieradio.pl/39/1240/Artykul/593200,Targowica-znaczy- zdrada. 67. Лескинен М. В. Мифы и образы сарматизма. Истоки национальной идеологии Речи Посполитой / М. В. Лескинен. – М.: Институт славяноведения РАН, 2002. – 178 с. 68. Gliński M. Malczewski i «Maria» / M.Gliński // Culture.pl / Red. nacz. Weronika Kostyrko. – Режим доступу: http://culture.pl/pl/artykul/malczewski-i-maria. 69. Rąkowski G. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Cz. I: Wołyń / G. Rąkowski. – Piastów: Oficyna Wydawnicza «Rewasz», 2005. – 464 s. – Режим доступу: https://books.google.com.ua/books?id=BwWBBYDGNLs C&printsec=frontcover&hl=ru#v=onepage&q&f=false . 70. W ślady Antoniego Malczewskiego / [Art. redakcyjny] // Taternik. Organ klubu wysokogórskiego. – R.44. – Warszawa, 1968. – №4 (201). – s. 171. 71. Юзеф Ігнацій Крашевський //Вікіпедія. Вільна енциклопедія. – Режим доступу: https://uk.wikipedia.org/wiki/ %D0 %AE %D0 %B7 %D0 %B5 %D1 %84_ %D0 %86 %D0 %B3 %D0 %BD %D0 %B0 %D1 %86 %D1 %96 %D0 %B9_ %D0 %9A %D1 %80 %D0 %B0 %D1 %88 %D0 %B5 %D0 %B2 %D1 %81 %D1 %8C %D0 %BA %D0 %B8 %D0 %B9. 72. Courtenay J.B. Rzut oka na mesmeryzm czyli Systemat wzaiemnych wpływów i skutków, obiaśniaiący teoryę i prakryką magnetyzmu zwierzęcego / J. B. de Courtenay. – Warszawa: Druk. S. Dąbrowskiego, 1820. – 86 s. 73. Mazanowski M. Charakterystyki literackie pisarzów polskich /M.Mazanowski. – Złoczów: Nakł. i druk. W. Zukerkandla, [1897]. – T. IV: Antoni Malczewski. – 72 s. 74. Nick. Nadzwyczajne skutki zwierzęcego magnetyzmu, doświadczone na osobie płci żeńskiej w Stuttgardzie / Lekarz Nick / Skróc. tłómacz. A. Rośćiszewskiego. – Warszawa: Druk. N. Glücksberga, 1818. – 131 s. 75. Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych / Red. S. Lam / Przedm. A. Brücknera / Stanisław Lam, Aleksander Brückner. – Warszawa: Nakł. księg. wyd-ej Trzaski, Everta i Michalskiego S.A., 1939. – 2445 s. 76. Asnyk A. (EL... Y). Pisma / Adam Asnyk / W ukł. i z objasn. F. Hoesicka. – Warszawa: Nakł. ks. F. Hoesicka, 1916. – T.3. – 342 s. 77. Linde M.S.B. Słownik języka polskiego / Przez M. Samuela Bogumiła Linde: W 4 T. – Warszawa: «u Autora i Drukarni Xięży Piiarów», 1814. – T.6. – 1080 s. 79. Єфремов С. О. Історія українського письменства / С. О. Єфремов / Худож. оформл. В.М. Штогрина. – К.: «Феміна», 1995. – 688 с. 80. Чижевський Д. І. Історія української літератури (від початків до доби реалізму) /Д.І.Чижевський / Худож. оформл. В. М. Штогрина. – Тернопіль: МПП «Презент», за уч. ТОВ «Феміна», 1994. – 480 с. 81. Грабович Г. До історії української літератури: Дослідження, есе, полеміка / Г. Грабович. – К.: Основи, 1997. – 604 с.
##submission.downloads##
Опубліковано
Номер
Розділ
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
