PRIEST STANISLAW BRZÓSKA THE LAST CHAPLAIN OF THE JANUARY UPRISING IN 1863
Keywords:
conspiracy, uprising, memory, chaplain, PodlasieAbstract
Priest Stanislaw Brzóska lived in the time of the partitions. His life was associated with pastoral activities in Podlasie. Priest Brzóska was the commander of the small units in the January Uprising.Despite his poor health and arrests he fought against Tsarist invaders. He was the chief chaplain of the insurgent troops, he enjoyed the respect of the population. Priest was arrested and imprisoned in the Warsaw jail. He was executed with Franciszek Wilczynski on 23 May 1865 in Sokołów Podlaski. On 23 May 2008 Polish President Lech Kaczyński posthumously awarded him Order Orła Białego.
References
Archiwum Diecezjalne w Lublinie, Rep. 60 XI 15, III [1865–1875], k. 292–292 v; k. 294–294 v. 2. Archiwum Diecezjalne w Siedlcach. Akta osobowe ks. S. Brzóski, I, k. 1–2, 5–8, 19–19 v, 65–68, 79–80. 3. Archiwum Parafii Rzymsko-Katolickiej św. Anny w Białej Podlaskiej: Księgi Zmarłych 1825–1835 4. Archiwum Powiatowe Lubelskie, Lubelska Izba Skarbowa, 3790, k. 291; NWPŁ, 42, k. 193–193 v. 5. Bender R. Brzóska Stanisław / R. Bender // Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce. T. A-J. – Warszawa, 1991. 6. Bender R. Sprawa ks. Stanisława Brzóski w 1861 r. / R. Bender // Zeszyty Naukowe KUL. 3. Lublin, 1962. 7. Brodowski B. Zbrojny czyn powstańców podlaskich w roku 1863 / B.Brodowski. – Łuków, 1925. 8. Cederbaum H. Powstanie Styczniowe. Wyroki audytoriatu polowego z lat 1863–1866 / H. Cederbaum. – Warszawa, 1916. 9. Dokumenty terenowych władz wojskowych powstania styczniowego 1863–1864 / Djakow W., Kieniewicz S. (red.). – Wrocław, 1976. 10. Fręchowicz T. Cerkiew greko-katolicka na terenie diecezji podlaskiej za rządów bpa Beniamina Szymańskiego. Studia i materiały / T. Fręchowicz. – Rzym, 1981. 11. Góra S. Partyzantka na Podlasiu / S. Góra. – Warszawa, 1976. 12. Grabiec J. Rok 1863 / J. Grabiec. – Poznań, 1922. 13. Groniowski K. Oddział księdza Brzóski / K. Groniowski // Przegląd Historyczny. – 1959. – Nr 50. – S. 833–834. 14. Halicz E. Ksiądz Brzóska / E. Halicz // Zeszyty Historyczne. – 1980. – Nr 54. – S. 48. 15. Janowski A. Pamięci bohaterskiego powstańca ks. Stanisława Brzóski w 65 rocznicę śmierci 1865–1930 / А. Janowski. – Łuków, 1930. 16. Koźmiński K. Ostatni wódz / K. Koźmiński. – Warszawa, 1963. 17. Krawczak T. Ksiądz Generał Stanisław Brzóska. Kapelan i dowódca / T. Krawczak. – Pruszków-Sokołów, 1995. 18. Kubicki P. Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861–1915 / P. Kubicki. – T. 2. Cz. 3. – Sandomierz, 1933. 19. Maliszewska H. Ksiądz Stanisław Brzóska. Odbitka z “Pamiętnika Lubelskiego”. I / H. Maliszewska. – Lublin: TPN w Lublinie, 1929. 20. Maliszewski E. 1938, Wodzowie powstania styczniowego. Ksiądz Stanisław Brzóska / E. Maliszewski // Żołnierz Polski. – Nr 3. – S. 5. 21. Melak S. Gwiazda Wytrwałości, usque ad finem / S. Melak. – Warszawa, 1997. 22. Milewski K. I. Herbarz / K. I. Milewski. – 1870. 23. Niebelski Z. E. Ostatnie działania powstańcze w Lubelskiem i na Podlasiu w latach 1864–1865 / Z. E. Niebelski // Rocznik Lubelski. – XXIII/XXIV. – 1981/1982. – S. 107–108. 24. Ratajczyk L. Polska wojna partyzancka 1863–1864. Okres dyktatury Romualda Traugutta / L. Ratajczyk. – Warszawa, 1966. 25. Ruciński E. Bohater Podlasia ks. Stanisław Brzóska / E. Ruciński // Ku czci ks. Stanisława Brzóski, Franciszka Wilczyńskiego i powstańców poległych na Podlasiu, Jednodniówka na okoliczność odsłonięcia pomnika w Sokołowie Podlaskim dnia 23 V 1925 r. – 1925. 26. Ruciński E. Ku czci ks. Stanisława Brzóski, Franciszka Wilczyńskiego / E. Ruciński // Jednodniówka Komitetu budowy pomnika. – Sokołów, 1925. 27. Rzędzianowski W. Ksiądz powstaniec / W. Rzędzianowski // Tygodnik Powszechny. – 1954. – Nr 14. – S. 9. 28. Skowronek J. Powstanie Styczniowe na Podlasiu / J. Skowronek. – Biała Podlaska, 1986. 29. Słotwiński A. Wspomnienia z niedawnej przeszłości. Cz. 1 [1860–1871] / A. Słotwiński A. – Kraków, 1892. 30. Soszyński R. K. Geneza Akademii Bialskiej / R. Soszyński, K. Wilski // Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, oprac. T. Wasilewski, T. Krawczak. – Biała Podlaska, 1990. 31. Targowski J. K. Komitet Urządzający i jego ludzie / J. Targowski // Przegląd Historyczny. 1937/1938. – Nr 34. – S. 180–182. 32. Tomczyk J. Organizacja cywilno-wojskowa powstania styczniowego w Lubelskiem i na Podlasiu / J. Tomczyk // Rocznik Lubelski. – 1963. – T. 6. – S. 25–26. 33. Tomczyk J. Przywódcy Powstania Styczniowego w Lubelskiem i na Podlasiu Leon Frankowski, ks. Stanisław Brzóska / J. Tomczyk. – Lublin, 1992. 34. Zieliński S. Bitwy i potyczki 1863–1864 / S. Zieliński. – Raperswil, 1913.
