EKSPRESJA JAKO RODZAJ WERBALIZACJI I EKSPRESYWY WERBALNE W UJĘCIU ONOMAZJOLOGICZNYM
DOI:
https://doi.org/10.25128/2304-1222.20.50.08Ключові слова:
ономасіологія, експресія, номінація, предикація, вигук, вербальні експресиви, вербальна демонстраціяАнотація
Метою статті є спроба встановити суть вираження чуттєвих образів, емоціональних станів і вольових актів за допомогою вигуків як вербальних експресивів. Вигуки наявні в усіх мовах, але в залежності від мовно-культурної сфкри вони мають різний обсяг, прагматику вжитку і по-різному описуються в літературі. Oномасіологія як лінгвістична дисципліна займається відображенням в мові і мовленні картини світу і психічно-ментальних актів насамперед через вербалізацію понять в актах номінації. Дослідження в аспекті вербалізації непоняттєвих функцій картини світу (емоційних станів, вольових актів і чуттєвого сприйняття) надалі не дають чіткої відповіді про їх семіотичну сутність, а проблеми типології лексичних одиниць, що вербалізують функції такого роду, залишаються не до кінця з'ясованими. Автор пропонує поряд з основними способами вербалізації – номінацією і предикацією – також вирізняти семантичну експресію як процедуру демонстрації у мові та мовленні непоняттєвої шнформації.
Посилання
Antas, J., Majewska, M. (2016), W poszukiwaniu jednostki mowy. Metodologiczne refleksje w obliczu nowego rozumienia języka, Półrocznik Językoznawczy Tertium 1 (1&2), 3–21.
Czapiga, Z. (2015), O ekspresywności wypowiedzeń emotywnych (na materiale języka rosyjskiego i polskiego). Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica Rossica. 11, 19–27.
Dokulil, M. (1979), Teoria derywacji. Wrocław.
Kiklewicz, A. (2009), Akty mowy: klasyfikacja dychotomiczna. Media. Kultura. Komunikacja społeczna. Nr 5, Olsztyn. 87–110.
Kiklewicz, A. (2010), Tęcza nad potokiem… Kategorie lingwistyki komunikacyjnej, socjolingwistyki i hermeneutyki lingwistycznej w ujęciu systemowym. Łask.
Leszczak, O. (2002), Metodologiczne zasady wartościowania i wartość jako koncept metodologiczny. W: Dialog. Komparatystyka. Literatura. Warszawa. 33–65.
Lubaś, W. (2003), Polskie gadanie. Podstawowe cechy i funkcje potocznej odmiany polszczyzny. Opole.
Madeja, A. (2012), Sapie, dyszy i dmucha. Postscriptum Polonistyczne. Katowice. Nr (2)10. 219–230.
Michalski, R. (2015), Geneza języka w perspektywie antropologicznej – stanowiska Arnolda Gehlena i George’a Herberta Meada. W: Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne. T. 3. 77–94.
Orwińska-Ruziczka, E. (1992), Funkcje językowe interiekcji w świetle materiału słowackiego i polskiego. Kraków.
Pajdzińska A.,(1990), Jak mówimy o uczuciach?: poprzez analizę frazeologizmów do językowego obrazu świata. W: Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego. Lublin. 87–107.
Polański, K. (1999), Funkcje języka (mowy). W: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków. 190.
Rejter, A. (2009), Zewnętrznojęzykowe uwarunkowania przeobrażeń kategorii semantyczno-kulturowych ekspresywnych apelatywnych nazw osób w polszczyźnie. W: Cichońska, M. (red.), Kategorie w języku: język w kategoriach. Katowice. 236-245.
Rogala, A. (2019), Niesemantyczne operatory emocji. Prace językoznawcze. 21/4. 195–210.
Skubalanka, T. (1995), O ekspresywności języka. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne. 27. 123–135.
Szumska, D. (2000), O emocjach bez emocji. W: Uczucia w języku i w tekście. Wrocław. 199–208.
Лещак, O. (2000), К проблеме понятия функции в функционально-прагматической методологии. W: Rozważania metodologiczne. Język – Literatura – Teatr. Warszawa. 243–254 [Leshchak, O. (2000) K probleme ponyatiya funktsii v funktsionalno-pragmaticheskoy metodologii. W: Rozważania metodologiczne. Język – Literatura – Teatr. Warszawa. 243–254].
Лещак, O. (2018), Методологические основания и истоки российской ономасиологии: проблема соотношения номинации и предикации. Studia Methodologica. Nr 46. 7–21 [Leszczak, O. (2018) Metodologicheskiye osnowaniya i istoki rossiyskoy onomasiologii: problema sootnosheniya nominatsii i predikatsii. Studia Methodologica. Nr 46. 7–21].
Лещак, C., Лещак, O. (2005), Ономасиологический анализ сверхсловных неидиоматических знаков в современном русском языке. Studia Rusycystyczne Akademii Świętokrzyskiej. Kielce. T. 14. 151–167 [Leszczak, S., Leszczak, O. (2005), Onomasiologicheskiy analiz sverkhslovnikh neidiomaticheskikh znakov v sovremennom russkom yazike. Studia Rusycystyczne Akademii Świętokrzyskiej. Kielce. T. 14. 151–167].
Лещак, C. (2007), Языковое клише. Прагматика, семантика и структура аналитических номинативных неидиоматических знаков в современном русском языке. Kielce [Leszczak, S. (2007), Yazikovoye klishe. Pragmatika, semantika i strukura analiticheskikh neidiomaticheskikh znakov v sovremennom russkom yazike. Kielce].
